Bệnh bụi phổi – phòng bệnh hơn chữa bệnh

Cùng với xu thế phát triển của xã hội, các ngành công nghiệp từ công nghiệp nặng đến công nghiệp nhẹ được chú trọng. Điều này góp phần to lớn vào phát triển kinh tế đất nước nhưng nó cũng gây ra những mặt trái. Một trong những mặt trái đó là tỷ lệ các bệnh nghề nghiệp ngày càng lớn. Trong số 30 bệnh nghề nghiệp trong danh mục được thanh toán bảo hiểm y tế thì bệnh phổ biến nhất là bệnh bụi phổi. Vậy bệnh bụi phổi là gì, triệu chứng ra sao, có điều trị được không? Tất tần tật về căn bệnh này sẽ được chúng tôi cung cấp qua bài viết sau đây!

Tìm hiểu về bụi phổi, bệnh bụi phổi

Bệnh bụi phổi là thuật ngữ chung chỉ bất kỳ bệnh phổi nào gây ra do bụi. Đây là tình trạng bụi bẩn tích tụ trong phổi trong thời gian dài và tiến triển thành bệnh.

Tùy vào loại bụi và mức độ tiếp xúc với bụi thì mức độ nghiêm trọng của bệnh này cũng khác nhau. Trong một vài trường hợp căn bệnh này không gây ra triệu chứng mà được chẩn đoán trong các chương trình kiểm tra sức khỏe người lao động tại nơi làm việc. Bác sĩ sẽ tìm ra biểu hiện ban đầu của bệnh bằng cách chụp X-quang phổi hoặc đo phế dung.

Thông thường, khi bụi xâm nhập vào phổi thì phải mất thời gian dài mới hình thành và phát triển thành bệnh. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nếu người bệnh khi hô hấp hít lượng lớn bụi vào phổi thì bệnh có thể tiến triển nhanh chóng chỉ sau một thời gian ngắn. Khi bệnh tiến triển nặng có thể gây ra suy phổi, suy các cơ quan nội tạng và nguy hiểm đến tính mạng.

Các loại bệnh bụi phổi

Bệnh bụi phổi được phân loại tùy theo từng nguyên nhân. Bệnh bụi phổi xuất phát từ những nguyên nhân phổ biến là:

Bệnh bụi than phổi

Bệnh này còn có tên gọi khác là bệnh phổi do bụi than hay lao phổi thợ mỏ. Bệnh gây ra do hít phải bụi than và bụi than chì có trong các mỏ than.

Bệnh bụi amiant phổi.

Bệnh này bị gây ra bởi thở hít phải bụi amiant. Trong thành phần bụi hít vào phổi có chứa các sợi amiant được cấu tạo bởi các chất silicat khác nhau. Bệnh bụi amiant phát triển sau khi phổi tiếp xúc với chất này trong thời gian kéo dài trung bình 10 năm. Bệnh thường gặp ở các đối tượng như công nhân trong những mỏ amiant, công nghiệp đóng tàu, sản xuất các bộ phận hãm và những sản phẩm ximăng hoặc giấy amiant.

Bệnh bụi berylli phổi

Đây là bệnh phổi lan toả do hít phải bụi và khói có chứa chất berylli (berillium). Khả năng mắc bệnh này tuỳ theo từng cá nhân. Một số người thường xuyên phơi nhiễm với chất này nhưng không bao giờ mắc bệnh. Trong khi đó có người chỉ cần tiếp xúc với lượng chất berylli nhỏ và trong thời gian ngắn cũng có thể gây ra những tổn thương ở phổi. Bệnh này thường xảy ra trong các ngành công nghiệp như khai khoáng berylli, sản xuất đèn ống, công nghiệp in, điện tử, hàng không vũ trụ, nguyên tử và đồ gốm.

Bệnh bụi silic phổi

Đây là dạng bệnh bụi phổi gây ra do hít phải bụi khoáng chất có chứa các tinh thể silic tự do. Các hạt tinh thể này có đường kính dưới 5 micromet. Bệnh thường xảy ra đối với những lao động trong các mỏ than, mỏ sắt, trong hầm lò, phòng tranh tượng, các ngành nghề sử dụng đá granit, đá bảng, đất sét, công nghiệp thuỷ tinh.

Triệu chứng của bệnh bụi phổi

Bệnh bụi phổi hình thành trong một thời gian dài. Do đó các triệu chứng của bệnh có thể không biểu hiện ra ngoài ngay khi tiếp xúc với bụi. Thậm chí khi khởi phát bệnh, người bệnh không còn làm việc trong môi trường nhiều bụi bặm nữa. Thậm chí người bệnh đôi khi không có bất kỳ một triệu chứng nào, nhất ở giai đoạn sớm của bệnh. Khi bệnh tiến triển sẽ xuất hiện một số biểu hiện mà chúng ta cần lưu ý:

– Khó thở hoặc có cảm giác hụt hơi khi vận động, kể cả vận động nhẹ như đi bộ hay leo cầu thang. Trường hợp nặng người bệnh còn có thể bị khó thở ngay cả khi nghỉ ngơi.

– Ho có thể kèm theo đàm.

– Có cảm giác nặng ngực.

Những biểu hiện này cũng phổ biến khi cảm lạnh hoặc khi nhiễm trùng đường hô hấp nói chung. Tuy nhiên ở bụi phổi thì những triệu chứng này dai dẳng hơn. Khi người bệnh đã từng hoặc đang làm việc trong môi trường có nhiều bụi thì cũng nên cân nhắc các triệu chứng này.

Bệnh bụi phổi có điều trị được không

Với câu hỏi bệnh bụi phổi có điều trị được không thì rất tiếc câu trả lời là hiện nay chưa có cách điều trị bệnh một cách triệt để. Việc điều trị chủ yếu nhằm mục đích làm giảm triệu chứng và ngăn không cho bệnh trở nặng hơn.

Để hạn chế các triệu chứng, người bệnh cần phải giữ cho phổi và tim khỏe mạnh. Điều nên làm là duy trì cân nặng ở mức thích hợp, không hút thuốc lá, ngủ đủ giấc và tập luyện thường xuyên. Việc tập phục hồi chức năng giúp cải thiện vấn đề hô hấp một cách đáng kể.

Người bệnh cũng nên chích ngừa vaccine cúm hằng năm. Ngoài ra có thể bổ sung vaccine phế cầu để giảm đến mức thấp nhất nguy cơ viêm phổi.

Ngoài ra, người bệnh cần sử dụng các ống hít và liệu pháp oxy khi oxy trong máu bị giảm để giúp duy trì chức năng phổi tối đa.

Hơn hết, người bệnh cần tái khám định kỳ đều đặn để nắm rõ tình hình tiến triển của bệnh.Từ đó có phương pháp điều trị thích hợp.

Máy lọc không khí – phòng ngừa bệnh bụi phổi

Không phải ai khi làm việc trong môi trường  bụi bẩn cũng mắc bệnh bụi phổi. Điều quan trọng là biết cách phòng bệnh. Một số việc nên làm để giảm  nguy cơ mắc bệnh bụi phổi khi làm việc trong môi trường độc hại như:

– Giữ mức độ bụi bẩn thấp nhất có thể.

– Nơi làm việc cần được thông thoáng.

– Đeo khẩu trang, mặc đồ bảo hộ cẩn thận khi làm việc liên quan đến bụi bẩn độc hại.

– Rửa tay, mặt và những bộ phận cơ thể tiếp xúc với bụi thật sạch sẽ trước khi ăn uống.

Để giảm tối đa tác động của bụi bẩn gây ra các bệnh đường hô hấp thì biện pháp tốt nhất là các xí nghiệp, nhà máy nên trang bị máy lọc khí công nghiệp. Với công suất lớn, máy lọc khí công nghiệp có thể loại bỏ bụi bẩn nhiều nhất có thể để đảm bảo an toàn cho những người lao động.

Ngoài ra, trang bị máy lọc khí công nghiệp ở nơi làm việc thôi chưa đủ. Với tình trạng ô nhiễm không khí trầm trọng như hiện nay thì không khí trong nhà cũng bị ảnh hưởng rất nhiều. Vì vậy, để phòng bệnh bụi phổi, bạn cũng nên trang bị một thiết bị lọc không khí trong nhà, trong phòng ngủ.

Với những bộ lọc hiện đại như bộ lọc ion âm, bộ lọc HEPA hay bộ lọc than hoạt tính, máy lọc không khí có thể hấp thụ tốt các hạt bụi bẩn siêu nhỏ cũng như khử các mùi độc hại. Nhờ đó mà giảm đến mức thấp nhất nguy cơ mắc bệnh bụi phổi, bảo vệ sự khở của bạn và gia đình.