Tiêu chảy là gì? Nguyên nhân của tiêu chảy

Tiêu chảy là bệnh tiêu hóa phổ biến mà mọi người thường gặp phải, khi người lớn có thể tự bù nước và điện giải, bệnh sẽ ít nghiêm trọng hơn. Tuy nhiên, khi bệnh này xảy ra với trẻ nhỏ, bệnh sẽ nặng hơn nếu cha mẹ không cho trẻ uống thêm nước hoặc trẻ không uống được (do nôn, hôn mê). Tiêu chảy gây mệt mỏi cho người bệnh do thiếu nước và những phiền toái trong cuộc sống. Bài viết dưới đây sẽ giải đáp thắc mắc tiêu chảy là gì và những nguyên nhân của nó.

Tiêu chảy là gì ?

Việc đi ngoài phân lỏng ba lần hoặc nhiều hơn mỗi ngày được gọi là tiêu chảy. Cũng cần xem xét các đặc điểm sau xem có bị tiêu chảy hay không:
– Số lần đi ngoài trong một ngày nhiều.
– Sự thay đổi độ đặc và độ cứng của phân, cũng như lượng chất lỏng trong phân.
– Thay đổi về màu sắc và kết cấu của phân, chẳng hạn như chất nhầy hoặc máu.

Nguyên nhân của tiêu chảy

Nguyên nhân của bệnh tiêu chảy là gì?  Có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm nhiễm trùng đường ruột, vệ sinh kém, bất thường hệ vi sinh đường ruột, kém hấp thu đường, ngộ độc thực phẩm và hội chứng ruột kích thích, chẳng hạn như viêm đại tràng.

Nhiễm khuẩn đường ruột

Các mầm bệnh từ bên ngoài xâm nhập vào cơ thể, kích thích các mô trong đường tiêu hóa và gây viêm nhiễm, đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tiêu chảy. Điều này xảy ra thường xuyên khi bạn ăn phải thực phẩm không đảm bảo vệ sinh bị nhiễm vi khuẩn Salmonella, Clostridium, tụ cầu và các mầm bệnh khác, có thể dẫn đến ngộ độc.
Tiếp xúc với nước bị ô nhiễm, cũng như ăn rau sống, xà lách, thực phẩm tái, và các thực phẩm khác được tưới bằng nước không sạch và phân tươi, làm tăng nguy cơ lây truyền vi khuẩn và ký sinh trùng. Do vậy cần phải sử dụng nguồn nước sạch trong chế biến đồ ăn hoặc uống trực tiếp vì nó sử dụng nước bẩn cũng là nguyên nhân gián tiếp gây ra bệnh. Để đảm bảo an toàn nhất bạn nên sử dụng nước đã được lọc qua máy lọc nước để để bảo vệ sức khỏe cho cả gia đình.

Vệ sinh kém

Ngoài ra, điều kiện vệ sinh kém làm tăng nguy cơ vi sinh vật gây tiêu chảy nhiễm trùng. Do đó, mỗi cá nhân phải hết sức lưu ý vệ sinh cá nhân và không gian cá nhân để tránh mầm bệnh xâm nhập vào cơ thể. Nên thay quần áo và tắm rửa hàng ngày để loại bỏ vi khuẩn khi làm việc trong 1 ngày dài, ngoài ra nên thường xuyên giặt vỏ gối, ga trải giường để đảm bảo không gian sống luôn sạch sẽ, không cho vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể.

Rối loạn vi sinh đường ruột

Việc lạm dụng kháng sinh làm mất cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột, làm giảm hấp thu và tăng nhu động ruột, dẫn đến đi tiêu nhiều lần, phân lỏng.

Không hấp thu đường

Một số bệnh nhân không dung nạp đường có thể bị tiêu chảy kéo dài nếu họ ăn các bữa ăn có chứa các loại đường này, chẳng hạn như lactose, glucose-galactose, fructose từ trái cây, mật ong, sữa và các sản phẩm từ sữa. Bệnh này cũng có thể do thiếu hụt các enzym như sucrase-isomaltase, lactase, và các enzym khác.

Ngộ độc thực phẩm

Tiêu chảy cũng có thể do ăn thức ăn ôi thiu, ô nhiễm hoặc chứa các chất độc hại. Các triệu chứng của ngộ độc thực phẩm bao gồm đau bụng, đi ngoài nhiều sau khi ăn, nôn mửa, nhiệt độ cao … Nếu không được điều trị kịp thời, thậm chí có thể dẫn đến co giật và tử vong.

Hội chứng ruột kích thích

Đây là một chứng bệnh hình thành do thay đổi thói quen ăn uống, chẳng hạn như tiêu thụ thực phẩm khác thường hoặc sử dụng thuốc để điều trị bệnh. Nguyên nhân là do các cơn co thắt ruột kéo dài và quá mức khiến thức ăn di chuyển qua ruột nhanh hơn. Lúc này nước không được tái hấp thu và tiết ra quá nhiều từ niêm mạc ruột gây đi ngoài đột ngột.

Viêm đại tràng

Bệnh nhân viêm đại tràng thường xuyên gặp các vấn đề về tiêu hóa, trong có đó tình trạng tiêu chảy. Nguyên nhân do nhiễm khuẩn (Shigella, Samonella …), ký sinh trùng, nấm, ngộ độc hóa chất, hoặc các bệnh về hệ thần kinh, áp lực, căng thẳng tâm lý …

Tăng nguy cơ mắc bệnh tiêu chảy trong các trường hợp

• Những người ăn uống và sống gần người bị tiêu chảy có nhiều nguy cơ mắc bệnh hơn nếu không thực hiện các biện pháp phòng ngừa;
• Người dân sống ở nơi sử dụng nhà tiêu không hợp vệ sinh, phân đổ trực tiếp xuống cống, rãnh, ao, hồ, sông, suối …;
• Sử dụng nước bị ô nhiễm;
• Thói quen ăn uống không hợp vệ sinh, chẳng hạn như ăn rau sống hoặc hải sản nấu chưa chín;
• Sử dụng phân tươi hoặc phân chưa qua xử lý cho cây trồng để đảm bảo vệ sinh;
• Cư dân vùng lũ và sau lũ …

Triệu chứng của tiêu chảy

Triệu trứng của tiêu chảy là gì? Đây một chứng rối loạn đường ruột phổ biến, ảnh hưởng đến hầu hết tất cả mọi người, có thể bị vài lần trong năm. Tuy nhiên, nếu bệnh kéo dài, nó có thể dẫn đến một loạt các vấn đề sức khỏe. Do đó, nếu xuất hiện các triệu chứng bệnh sau, người bệnh nên tìm cách điều trị càng sớm càng tốt:

• Đau bụng dữ dội;
• Nôn mửa, lúc đầu nôn ra thức ăn, sau đó chỉ nôn ra nước trong hoặc vàng nhạt;
• Người mệt mỏi, có thể bị chuột rút, có biểu hiện mất nước từ nhẹ đến nặng như khát nước, da khô, huyết áp nhăn, nhăn nheo, hốc hác, mắt trũng sâu, mạch nhanh, huyết áp tụt, đôi khi không đo được; vô niệu (tiểu không đủ), tay chân lạnh … và có thể dẫn đến tử vong.

Phương pháp chẩn đoán bệnh tiêu chảy

Ngoài việc dựa vào các triệu trứng các bác sĩ sẽ tiến hành một số xét nghiệm để phát hiện ra căn nguyên của bệnh để từ đó đưa ra các phương pháp điều trị phù hợp, ngoài ra còn tùy thuộc vào dấu hiệu của bệnh mà người bệnh mắc phải. Có các phương pháp sau:

• Xét nghiệm phân: Phát hiện vi trùng hoặc ký sinh trùng gây bệnh trong mẫu phân.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm công thức máu toàn bộ (CBC) có thể xác định nguyên nhân gây ra bệnh.
• Nội soi đại tràng: Thủ thuật này cho phép bác sĩ kiểm tra toàn bộ đại tràng, là một phần của ruột non, nhằm phát hiện các tổn thương và xác định nguồn gốc của bệnh này. Nội soi cũng bao gồm một công cụ để loại bỏ một mẫu mô nhỏ (sinh thiết) từ ruột kết để kiểm tra trong phòng thí nghiệm.

Phân loại các bệnh tiêu chảy

Tiêu chảy cấp tính

Tiêu chảy cấp tính là bệnh thường gặp ở trẻ mẫu giáo và học sinh những năm đầu cấp tiểu học. Bệnh này xảy ra đột ngột, trẻ đi ngoài phân lỏng, nhiều nước hơn ba lần trong 24 giờ và kéo dài trung bình trong một tuần. Tiêu chảy cấp ở trẻ em chủ yếu là do ăn nhầm thức ăn hoặc bị nhiễm trùng do thực phẩm gây ra, trong đó vi rút rota là nguyên nhân phổ biến nhất gây đi ngoài nặng và đe dọa tính mạng ở trẻ em dưới hai tuổi.

Tiêu chảy mãn tính

Nếu bệnh kéo dài hơn 2-4 tuần được gọi là tiêu chảy mãn tính. Tiêu chảy mãn tính có thể gây khó chịu hoặc trở thành một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng ở một người khỏe mạnh. Với một người có hệ miễn dịch yếu, hoặc suy giảm miễn dịch nó cũng có thể là nguyên đe dọa đến tính mạng.

Tiêu chảy thẩm thấu

Tiêu chảy thẩm thấu được định nghĩa là bệnh do giảm hấp thu chất lỏng, chất điện giải và dinh dưỡng. Mức độ của bệnh từ nhẹ đến trung bình, với lượng phân hàng ngày từ 250ml đến 1 lít/ngày. Ngoại trừ những trường hợp nặng, việc kém hấp thu một chất dinh dưỡng, chẳng hạn như lactose, có nhiều khả năng gây đầy hơ, chướng bụng. Khi chúng ta ngừng ăn những thức ăn đó, hiện tượng tiêu chảy thẩm thấu sẽ dừng lại.

Tiêu chảy xuất tiết

Rối loạn vận chuyển ion trong tế bào biểu mô ruột gây tăng tiết và giảm hấp thu, hoặc cả hai là tiêu chảy xuất tiết. Bỏ ăn không có tác dụng làm bệnh này ngưng lại.

Bài viết trên đây đã cung cấp toàn bộ thông tin về bệnh tiêu chảy là gì và nguyên nhân gây ra bệnh. Hi vọng bài viết sẽ đem lại những thông tin hữu ích giúp bạn có thêm hiểu biết về chứng bệnh này, từ đó có thể tránh những tác nhân gây tiêu chảy và khi bị tiêu chảy có những triệu trứng nào. Giúp bạn bảo vệ sức khỏe của bản thân và cả gia đình. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào hãy để lại thông tin để chúng mình giải đáp nhé!