Vi rút là gì, nó có đặc tính gì? Những kiến thức tổng quát điều cần biết về Vi rút

Vi rút là một tên gọi không hề xa lạ với tất cả mọi người. Đặc biệt là trong tình hình đại dịch Covid 19 đang ngày một căng thẳng và phức tạp như hiện nay. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu về thực thể này, những ảnh hưởng mà nó gây ra đối với sức khỏe và đời sống con người. Hãy đọc ngay bài viết dưới đây để tìm hiểu tất tần tật những điều cần biết về vi rút.

Khái niệm vi rút

Định nghĩa vi rút

Vi rút hay còn được gọi với cái tên siêu vi, siêu vi khuẩn hoặc siêu vi trùng. Đây là một tác nhân truyền nhiễm có thể nhân lên khi ở trong tế bào sống của loại sinh vật khác. Bản thân của loài này có thể xâm nhập, lây nhiễm sang tất cả các dạng sinh vật gồm động vật, thực vật và thậm chí cả vi khuẩn và vi khuẩn cổ. Vi rút xuất hiện và được tìm thấy ở hầu hết các hệ sinh thái có trên Trái Đất và cũng là dạng phổ biến nhất trong các thực thể sinh học. Ngoài ra bản thân của nó còn có tên tiếng Anh đó chính là Virus.

Cấu tạo Virus

Đây là một loại ký sinh trùng có kích thước rất nhỏ và không thể tự sinh sản. Tuy nhiên, một khi vi rút lây nhiễm sang một tế bào dễ bị tổn thương, nó có khả năng điều khiển bộ máy tế bào sản sinh ra nhiều vi rút hơn. Hầu hết các loại vi rút có DNA và RNA là vật chất di truyền của chúng. Toàn bộ hạt vi rút truyền nhiễm gọi là virion. Hạt này bao gồm axit nucleic và vỏ ngoài protein.

Bản thân loài này không chứa ribosome nên chúng không thể tạo ra được protein. Điều này khiến nó phụ thuộc hoàn toàn vào vật chủ ký sinh. Chúng là loài duy nhất không thể nhân lên nếu không có tế bào vật chủ.

Sau khi tiếp xúc với tế bào vật chủ, nó sẽ đưa vật chất di truyền vào vật chủ và đảm nhận chức năng của vật chủ đó. Sau khi tế bào bị nhiễm vi rút, nó tiếp tục sinh sản tạo ra nhiều protein cũng như vật chất di truyền hơn so với các sản phẩm tế bào thông thường. Các vi rút đơn giản chỉ chứa đủ DNA hoặc RNA để có thể mã hoá 4 loại protein. Còn các vi rút phức tạp có thể mã hoá từ 100 đến 200 protein.

Nguồn gốc của vi rút

Nguồn gốc của virus trong lịch sử tiến hóa chưa thực sự rõ ràng. Các nghiên cứu cho rằng một số loại có thể đã tiến hóa từ plasmid – các đoạn DNA ngắn có thể di chuyển giữa các tế bào. Một số loại khác có thể tiến hóa bắt đầu từ vi khuẩn. Trong quá trình tiến hóa, vi rút là phương tiện chuyển gen theo chiều ngang, góp phần vào sự đa dạng di truyền.

Một số nhà khoa học công nhận vi rút là một dạng sống vì chúng mang vật chất di truyền, có khả năng sinh sản và phát triển thông qua chọn lọc tự nhiên. Tuy nhiên chúng lại thiếu các đặc tính thiết yếu. Chẳng hạn như cấu trúc tế bào – một cấu trúc cần thiết để được coi là cơ thể sống. Do không có tất cả những phẩm chất cần thiết, vi rút được mô tả là “những sinh vật bên lề sự sống”. Tuy nhiên, vi rút chỉ có thể xâm nhập vào một số tế bào nhất định thông qua giác bám (gai glycoprotein). Chúng liên kết với thụ thể của tế bào chủ.

Đặc tính của vi rút

• Vi rút có những đặc tính để có thể phân biệt với các loại sinh vật như:
• Kích thước rất nhỏ bé. Mỗi cá thể chỉ khoảng 20 đến 200 nanomet (nhỏ hơn hàng ngàn lần so với vi khuẩn). Hầu hết vi rút quá nhỏ nên không thể trực tiếp quan sát dưới kính hiển vi quang học.
• Không có cấu trúc tế bào cũng như không có lớp màng kép lipid bao bọc.
• Có đời sống bắt buộc phải ký sinh.
• Có một trong hai loại vật chất di truyền là RNA hoặc DNA mà không có cả hai.
• Không có bộ giải mã và dịch mã.
• Không lớn (không tăng kích thước).
• Không tự di chuyển được.
• Không có khả năng tự phân chia và phát triển.
• Hoàn toàn bị bất hoạt khi ở ngoài vật chủ.

Những ảnh hưởng mà vi rút mang lại

Trong số 10 vấn đề về sức khỏe được Tổ chức Y tế Thế giới quan tâm, có đến 6 vấn đề có liên quan đến vi khuẩn và virus. Chúng bao gồm: vi rút cúm, HIV, Ebola, sốt xuất huyết, kháng thuốc kháng sinh, e ngại trong tiêm phòng vaccine và mới đây nhất là virus corona gây ra viêm đường hô hấp cấp.

Điều này nói lên rằng vi rút chính là các tác nhân có liên quan mật thiết nhất đến sức khỏe của con người trên toàn thế giới. Trong khi xâm nhập vào cơ thể, vi khuẩn thường tạo ra các ổ viêm có mủ, thì vi rút không tạo ra mủ và rất khó chuẩn đoán. Các loại thuốc kháng sinh thông thường không có tác dụng đối với vi rút. Hiện nay đã có một số loại thuốc chống vi rút được đưa vào điều trị, nhưng tác dụng của chúng cũng rất hạn chế. Để chống lại vi rút, sản xuất vaccine phòng bệnh là giải pháp hàng đầu.

Các căn bệnh phổ biến do virus gây ra bao gồm:

Sởi, quai bị, rubella

Sởi là bệnh truyền nhiễm cấp tính với các triệu chứng như sốt, phát ban, sổ mũi, ho, đỏ mắt. Sởi có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng và thậm chí có thể gây tử vong.

Quai bị cũng là bệnh truyền nhiễm có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi. Trong đó trẻ em từ 5 đến 8 tuổi là dễ mắc nhất, ở người lớn thì ít hơn. Bệnh gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, nghiêm trọng nhất là vô sinh.

Bệnh Rubella cũng có thể gặp ở bất cứ lứa tuổi nào và cũng không phân biệt giới tính. Trong đó nguy hiểm nhất là khi gặp ở phụ nữ mang thai, nhất là ở giai đoạn 3 tháng đầu thai kỳ.

Bệnh dại

Bệnh dại gây ra bởi vi rút dại. Bệnh chủ yếu lây truyền qua nước bọt của động vật mắc bệnh. Động vật bị mắc bệnh có thể truyền vi rút trong 5 đến 7 ngày trước khi có các biểu hiện lâm sàng và kéo dài cho đến khi chết.

Vi rút dại chủ yếu lây truyền qua vết cắn và vết cào. Loại vi rút này hiếm khi truyền qua đồ vật trung gian và cũng không thể xâm nhập qua da lành. Vi rút dại thuộc nhóm rhabdovirus, giống như lyssavirus. Khi ra ngoài cơ thể của động vật, nó rất dễ chết và dễ bị tiêu diệt bởi xà phòng và các dẫn xuất amoniac hóa trị IV.

Bệnh viêm đường hô hấp cấp và bệnh cúm

Bệnh này do rất nhiều loại vi rút gây ra. Đây là bệnh rất nguy hiểm, có khả năng lây lan rất nhanh. Hội chứng viêm đường hô hấp cấp do vi rút thường gặp vào mùa đông xuân và gây ra bởi nhiều loại virus khác nhau. Trong đó virus cúm chỉ là một trong những tác nhân gây bệnh.

Bệnh cúm do virus cúm thuộc nhóm Orthomyxoviridae gây ra và được chia thành 3 loại A, B và C. Virus cúm A có thể gây lan ở các loài động vật có vú, các loài chim, gia cầm. Còn vi rút cúm B và C thì chỉ gây bệnh cho người.

Bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus Corona

Căn bênh này đang gây ra đại dịch nghiêm trọng nhất của nhân loại với hàng trăm triệu ca mắc và hàng triệu người tử vong. Bệnh này được xếp vào bệnh truyền nhiễm nhóm A, tức là nhóm nguy hiểm. Bệnh lây lan từ người sang người. Tùy vào khả năng lây truyền của các chủng, việc ho, bắt tay cũng có thể khiến những người xung quanh bị lây bệnh.

Bệnh viêm não

Viêm não là tình trạng nhu mô não bị viêm với các biểu hiện như rối loạn thần kinh khu trú hoặc lan tỏa. Con đường xâm nhập của virus thay đổi tùy vào từng loại virus gây bệnh. Có nhiều loại virus có thể được lây truyền từ người này sang người khác. Một số trường hợp lại là do sự tái hoạt của virus trong cơ thể, chẳng hạn như virus herpes simplex (HSV).

Bệnh AIDS

Căn bệnh thế kỷ này đã lấy đi sinh mạng của rất nhiều người và đe dọa đến nhiều cộng đồng. Bệnh AIDS là giai đoạn cuối của hội chứng suy giảm miễn dịch do virus HIV gây ra. Nó khiến cơ thể mất sức đề kháng đối với các loại vi sinh vật gây bệnh. Căn bệnh này chủ yếu lây lan qua đường máu khi, đường tình dục không an toàn và lây truyền từ mẹ sang con.

Bệnh về dạ dày

Các bệnh về dạ dày thường khởi nguồn từ vi rút hp gây nên. Loại nhiễm khuẩn này khó phát hiện và có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như ung thư dạ dày nếu không phát hiện cũng như điều trị kịp thời. Virus hp có thể lây qua đường tiêu hóa. Do đó người bị nhiễm khuẩn hp cần ăn uống hợp vệ sinh, lưu ý vấn đề bị vi khuẩn hp không nên ăn gì để có phương pháp điều trị phù hợp.

Vi rút có phải là sinh vật hay không?

Nhiều nghiên cứu đã khẳng định vi rút không phải là sinh vật vì nó không có cấu tạo tế bào. Loài này chỉ được coi là một thực thể sống được cấu tạo từ các đại phân tử. Chúng ký sinh bắt buộc ở trong tế bào sống, dựa vào nguồn năng lượng, bộ máy tế bào như các ribosome, mARN để tổng hợp protein.

Như vậy Máy lọc Htech đã cung cấp những điều cần biết về vi rút. Bạn cần nắm được những thông tin này để có thể phòng tránh, kịp thời phát hiện cũng như điều trị để bảo vệ sức khỏe của mình. Đồng thời sử dụng một nguồn nước sạch là một sự lựa chọn hoàn hảo để phòng tránh những virus, bảo vệ sức khỏe của chính bản thân bạn của gia đình cũng như bảo vệ sức khỏe cho cả cộng đồng.