Vô sinh do bụi mịn và ô nhiễm – giải pháp nào thắng thời đại?

Hiện nay tình trạng vô sinh đã gây ra những ảnh hưởng tiêu cực tới tâm lý cũng như cuộc sống của các cặp vợ chồng. Các nghiên cứu trong một thập kỷ qua đều chứng minh, cả nam giới và nữ giới tiếp xúc nhiều với môi trường ô nhiễm không khí có thể bị vô sinh. Bụi mịn và ô nhiễm môi trường là một trong những nguyên nhân hàng đầu gián tiếp tác động làm cho con người bị vô sinh. Vậy hiện trạng vô sinh do bụi mịn và ô nhiễm môi trường hiện nay đang diễn ra như thế nào? Các biện pháp giảm tác động từ môi trường gây vô sinh là gì? Chúng tôi sẽ giải đáp mọi thắc mắc qua bài viết dưới đây.

Hiện trạng vô sinh do bụi mịn và ô nhiễm môi trường hiện nay

Ô nhiễm không khí ở các thành phố lớn có nhiều nguyên nhân  như khói thải, khói bụi từ các nhà máy, khu công nghiệp, xe cộ, rác thải …

Tham khảo: máy lọc htech

Sự xuất hiện của bụi mịn pm 2.5 và pm 1.0 siêu nhỏ, bay lơ lửng trong không khí gây ô nhiễm không khí đáng báo động và bản thân nó đã ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người, đặc biệt là ở trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, 6 chất chính gây ô nhiễm không khí là ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Chúng bao gồm: Oxit nitơ (NOx); Cacbon monoxit (CO); Chì; Ozon tầng mặt đất; Oxit lưu huỳnh (SOx) và các hạt vật chất khí quyển lơ lửng.

Trong số đó, các hạt bụi mịn có kích thước nhỏ hơn pm 2.5 đáng được quan tâm nhất, vì chúng có khả năng xâm nhập sâu vào phổi và ảnh hưởng đến cả đường thở và mạch máu. Sức khỏe con người bị ảnh hưởng nghiêm trọng hay không tùy thuộc vào mức độ và thời gian tiếp xúc với không khí ô nhiễm.

Không chỉ gây  vô sinh, ô nhiễm không khí ảnh hưởng đến sức khỏe con người  rất nghiêm trọng, tương đương với tác hại của việc hút thuốc và cao hơn nhiều so với tác hại của quá nhiều muối. Cụ thể, 1/3 số ca tử vong do đột quỵ, ung thư phổi và tim mạch là do ô nhiễm không khí. Các chất ô nhiễm cực nhỏ trong không khí có thể đi qua hệ thống miễn dịch, dịch  cơ thể, xâm nhập sâu vào đường thở và tuần hoàn rồi dần dần gây hại cho phổi, tim và não của con người.

Các tác động của môi trường gây vô sinh

Mặc dù không rõ sự ô nhiễm ảnh hưởng đến tinh trùng như thế nào, các nhà nghiên cứu nghi ngờ rằng các hạt mịn như kim loại nặng và hydrocacbon thơm đa vòng có liên quan đến tổn thương tinh trùng trong các nghiên cứu gần đây.

Khói thuốc lá

Nam giới hút thuốc có thể gây vô sinh vì họ khiến môi trường xung quanh thường xuyên có khói thuốc, đây cũng là nhóm dễ bị vô sinh. Do trong khói thuốc có chất nicotin, hút thuốc lá là nguyên nhân chính gây xơ vữa động mạch, cản trở lưu thông máu, gây liệt dương, giảm ham muốn tình dục, giảm số lượng và chất lượng tinh trùng… tiếp xúc với lượng lớn hóa chất, nhiệt độ cao, tia bức xạ.

Môi trường làm việc có hóa chất

Thuốc trừ sâu là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư tinh hoàn, làm giảm số lượng tinh trùng và gây vô sinh nam giới làm nông nghiệp hoặc sống gần các trang trại, khu sản xuất nông nghiệp dễ bị vô sinh hơn.

Môi trường làm việc nhiệt độ cao

Làm việc lâu  trong môi trường nhiệt độ cao khiến tinh trùng bị biến dạng với tốc độ cao, vì vậy nam giới làm nghề hàn xì, đầu bếp, luyện kim, hay có thói quen đặt máy tính xách tay lên đùi cũng có khả năng bị dễ dàng đối phó với vấn đề vô sinh.

Môi trường bức xạ

Bản chất tinh trùng rất nhạy cảm với tất cả các loại bức xạ, nhưng chúng là điện từ và có hại cho sức khỏe sinh sản nên làm việc trong môi trường có bức xạ cao cũng làm tăng nguy cơ vô sinh.

Vật chất dạng hạt

Chủ yếu từ mật độ  giao thông, tắc nghẽn giao thông, khí thải từ một số nhà máy, việc mở rộng tòa nhà mà không có kiểm soát  khói bụi, nếu chúng ta tăng số lượng ô tô và xe tải. Nếu động cơ quá lớn sẽ tạo ra một lượng lớn khói thải và bụi lớn, tình trạng thường tập trung vào các  trung tâm thành phố.

Xây dựng, đào, mở rộng, xây dựng đường và xây dựng nói chung

Xe chở vật liệu xây dựng cũng là nguyên nhân trực tiếp thường xuyên gây ra bụi. Bụi dày đặc và rơi xuống đất, nước bay lơ lửng trên không khí có hại cho sức khỏe con người. Ngoài ra, môi trường làm việc hay tiếp xúc với dung môi hữu cơ, sơn, thủy ngân, mangan, chì… làm giảm chất lượng tinh trùng, khả năng vận động kém và tinh trùng bị dị dạng khiến tinh trùng bị suy giảm chất lượng. Trứng không gặp được tinh trùng để thụ tinh dẫn đến vô sinh.

Xem thêm: Tác động từ môi trường khiến nam giới vô sinh có chữa được không?

Các biện pháp giảm tác động từ môi trường gây vô sinh

Để tránh vô trùng khỏi ô nhiễm, các bác sĩ khuyên bạn nên giữ vệ sinh nơi ở, giữ vệ sinh nơi ở, thường xuyên khử trùng nguồn nước và các nơi khác trong nhà, trồng nhiều cây xanh là giải pháp hữu ích.

Làm việc trong môi trường nguy hiểm cần có các biện pháp bảo hộ, cụ thể là khẩu trang, giày bảo hộ, sau mỗi ngày làm việc nên tắm trước khi ăn. Mặc quần áo rộng rãi, không quá chật và có thời gian để nghỉ ngơi và thư giãn. Ngừng hút thuốc để hạn chế bị vô sinh. Tránh sử dụng bếp ga, cũng như một số loại thiết bị sưởi ấm trong nhà vì chúng tiết ra các hóa chất độc hại có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe con người.

Sử dụng máy lọc không khí có thể giúp giảm ô nhiễm không khí trong nhà. Nếu có thể, hãy lắp một bộ lọc không khí trong mỗi phòng để nâng cao hiệu quả lọc không khí. Tuy nhiên, đối với những ngôi nhà  gần đường phố hoặc có mức độ ô nhiễm không khí cao, việc mở lỗ thông hơi sẽ khiến tình trạng trở nên tồi tệ hơn.

Đi khám sức khỏe định kỳ là cách tốt nhất để  phát hiện những bất thường về sức khỏe và chức năng sinh sản, biết cách chăm sóc bản thân để đẩy lùi nguy cơ vô sinh và tránh những tác động xấu của ô nhiễm.

Một số câu hỏi về vô sinh

Vô sinh là bệnh gì?

Bệnh vô sinh hay còn gọi là hiếm muộn, là một thuật ngữ mô tả tình trạng không thể thụ thai ở các cặp vợ chồng, mặc dù đã quan hệ tình dục thường xuyên sau một năm hoặc 6 tháng ở phụ nữ trên 35 tuổi. Thuật ngữ vô sinh cũng được sử dụng để chỉ tình trạng ở các phụ nữ có thể thụ thai nhưng không có khả năng mang thai tới khi sinh thai nhi.

Nguyên nhân do nam giới

• Tinh trùng ít và yếu: Nam giới mắc một số bệnh như giãn tĩnh mạch thừng tinh, tinh hoàn ẩn, bệnh nội tiết, hoặc nhiễm  hóa chất độc hại, tia phóng xạ,… nên số lượng tinh trùng bị giảm sút.
• Không có tinh trùng: do biến chứng của các bệnh như viêm tinh hoàn, xoắn tinh hoàn, tắc ống dẫn tinh và một số trường hợp không xác định được nguyên nhân.
• Tinh trùng bị dị dạng: tinh trùng bị dị tật hoặc có cấu trúc bất thường ở đầu, thân, đuôi.

Nguyên nhân do nữ giới

• Do tử cung bị mắc một số bệnh lý u xơ tử cung, lạc nội mạc tử cung hay viêm tử cung… khiến cho việc thụ tinh bị ảnh hưởng lớn. Một số trường hợp đã thụ tinh nhưng phôi thai không thể làm tổ được trong buồng tử cung.
• Do vòi trứng bị viêm nhiễm, dính tắc,… khiến cho trứng và tinh trùng không thể gặp nhau. Ngoài ra, các bệnh lý như suy buồng trứng, buồng trứng đa nang,… cũng là nguyên nhân gây ra vô sinh ở nữ.
• Do hiện trạng suy giảm hay rối loạn nội tiết tố nữ sẽ khiến cho buồng trứng kém hoạt động, trứng không đều hoặc không thể rụng làm ảnh hưởng đến khả năng thụ thai.

Vô sinh có di truyền không?

cuộc sống hiện đại ngày nay nhờ có sự hỗ trợ của các phương pháp điều trị tiến tiến cho vô sinh đã mang lại hạnh phúc cho những cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn bằng các phương pháp kích trứng, cấy ghép phôi hay thụ tinh nhân tạo để có con như bao gia đình khác… Tuy nhiên vấn đề vô sinh có di truyền không lại khiến nhiều người phải lo lắng không biết sau này con mình có bị bệnh vô sinh do di truyền hay không? Tuy tỷ lệ vô sinh do di truyền không cao nhưng câu trả lời vẫn là có khả năng vô sinh di truyền. Cùng chúng tôi tìm hiểu rõ hơn về vấn đề vô sinh di truyền ở cả nam giới và nữ giới như sau:

Di truyền vô sinh nữ giới

Nguyên nhân vô sinh nữ giới do di truyền là do sự bất thường ở nhiễm sắc thể về cấu trúc, hội chứng đứt gãy nhiễm sắc thể Hội chứng Fragile X – FRAX. Những đứa bé được sinh ra từ mẹ đã có sự sảy thai liên tiếp hay dị tật bẩm sinh  thì có khả năng lớn với nguy cơ bị vô sinh từ 5 – 15% do bất thường nhiễm sắc thể.

Những cặp vợ chồng có các hiện tượng như sinh con bị dị tật, sảy thai nhiều lần, dị tật thai nhi.. thì nguy cơ bị vô sinh do yếu tố di truyền của thế hệ đời sau là rất cao. Có tới khoảng 5% phụ nữ bị mãn kinh sớm mang nhiễm sắc thể X đứt gãy có thể di truyền sang cho con trai.

Di truyền vô sinh nam giới

Thống kê tất cả các trường hợp vô sinh ở nam giới thì chiếm khoảng 10 đến 15%  tỉ lệ do di truyền. Các nguyên chính gây nên hiện tượng này là do rối loạn nhiễm sắc thể, rối loạn di truyền đa yếu tố, rối loạn di truyền đơn gen, đột biến DNA ty thể,… khiến suy giảm và rối loạn nội tiết tố nam, tăng nguy cơ vô sinh hiếm muộn.

Tuy nhiên, nguyên nhân đặc biệt nhất trong các yếu tố gây vô sinh do di truyền lại là rối loạn di truyền do mất đoạn nhiễm sắc thể Y. Những bệnh nhân nam bị mất đoạn nhánh dài trên nhiễm sắc thể Y sẽ bị vô tinh chiếm tới 13% và thiểu tinh chiếm từ 1% đến 7%, tổn thương tinh hoàn nguyên phát chiếm 5%. Bởi vậy hoàn toàn có thể xảy ra vô sinh di truyền.

Tham khảo: Vô sinh là gì? vô sinh ở nữ có chữa được không?

Trên đây là những thông tin của chúng tôi về vô sinh do bụi mịn và ô nhiễm gây ra. Hi vọng với những chia sẻ bổ ích trên đây có thể giải đáp được những băn khoăn của mọi người về bệnh vô sinh.